Μπορεί η συντριπτική πλειοψηφία της αγοράς να έχει εγκατεστημένο τερματικό αποδοχήςπληρωμών με κάρτες (POS) αλλά υπάρχουν και επαγγελματικές ομάδες οι οποίες έχουν από ελάχιστες έως ανύπαρκτες συναλλαγές.
Ο λόγος, για τους δικηγόρους, τους λογιστές, τους μηχανικούς, τους νοσηλευτές, τους ψυχολόγους, τους φοροτεχνικούς και τους γιατρούς, που αποφεύγουν να χρησιμοποιούν τα μέσα ηλεκτρονικών πληρωμών, παρότι βάσει του νόμου 4446/2016 είναι υποχρεωμένοι να διαθέτουν POS και να δέχονται πληρωμή με κάρτα.
Σύμφωνα με μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) για τη χρήση του πλαστικού χρήματος στην Ελλάδα, ο κλάδος των «επαγγελματιών» το 2017 συμμετείχε στο συνολικό τζίρο με πλαστικό χρήμα – ο οποίος σημειωτέον ανήλθε στα 23 δισ. ευρώ, – με μόλις 1,1%.
Σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα, είναι ο αριθμός των συναλλαγών, ο οποίος αντιστοιχεί μόλις στο 0,5% του συνόλου.
Iδιαίτερα χαμηλό σε σχέση με το πραγματικό μερίδιο σε ιδιωτική κατανάλωση, είναι σύμφωνα με το ΙΟΒΕ το ποσοστό χρήσης καρτών ως μέσο πληρωμής για υπηρεσίες «εστίασης και ποτών», που λαμβάνεται ως ενιαίος κλάδος.
Στους τομείς δηλαδή που όχι μόνο παρατηρείται εκτεταμένη άρνηση αποδοχής καρτών, αλλά και έκδοσης αποδείξεων. Ή και ακόμα, αν κοπεί απόδειξη, μπορεί να είναι και πλαστή.
Βάσει της ανάλυσης του ΙΟΒΕ με στοιχεία που έχουν παραχωρηθεί από τις τράπεζες, το 2017 η αξία των συναλλαγών με κάρτα στον κλάδο «εστίαση και ποτά» αντιστοιχούσε στο μόλις 4,2% του συνόλου της αξίας των συναλλαγών με κάρτα, ενώ ως προς τον αριθμό των συναλλαγών αντιστοιχούσαν στο 6,2%.
Χαμηλή σε σχέση με το μερίδιό του στην ιδιωτική κατανάλωση, είναι και χρήση καρτών στον κλάδο «κατασκευές/συντήρηση», όπου το 2017 αντιστοιχούσαν στο 4,9% της συνολικής αξίας πληρωμών με κάρτα, ενώ όπως τον αριθμό των συναλλαγών αυτός, αντιστοιχούσε στο 3,8%.
Οι παραπάνω δραστηριότητες χαρακτηρίζονται από το Ιδρυμα ως «μετρίου ή υψηλού ρίσκου φοροδιαφυγής» καθώς μπορούν να πραγματοποιηθούν συναλλαγές όπου ο παραγωγός ενδέχεται να μην εκδώσει απόδειξη και ιδιοποιείται τον ΦΠΑ, τον οποίο πληρώνει ο καταναλωτής, ή ο καταναλωτής ενδέχεται να μην πληρώσει ή να πληρώσει μερικώς μόνο τον ΦΠΑ, έπειτα από συμφωνία με τον επιχειρηματία – επαγγελματία.
Γενικά, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, από το πρώτο στάδιο εφαρμογής του νόμου ως προς την εγκατάσταση τερματικών POS, καταγράφηκε με σημαντική αύξηση του μεριδίου χρήσης καρτών σε κλάδους “χαμηλού” ρίσκου φοροδιαφυγής όπως σούπερ μάρκετ, πρατήρια υγρών καυσίμων, φαρμακεία και λοιπό λιανεμπόριο που καλύπτουν περισσότερο από το 85% της χρήσης καρτών πληρωμής.
Εν αντιθέσει με τις παραπάνω δραστηριότητες «μετρίου και υψηλού ρίσκου φοροδιαφυγής», υπάρχουν και οι συναλλαγές χαμηλού ρίσκου, όπως αυτές στα σούπερ μάρκετ, τα πρατήρια υγρών καυσίμων, τα φαρμακεία και λοιπό λιανεμπόριο και οι οποίες καλύπτουν περισσότερο από το 85% της χρήσης καρτών πληρωμής.
Η πιο εκτεταμένη χρήση καρτών καταγράφεται στο λοιπό λιανεμπόριο (πλην σούπερ μάρκετ) με την αξία τους να διαμορφώνεται στο 46,8% επί του συνόλου των συναλλαγών με ηλεκτρονικά μέσα και τον αριθμό των συναλλαγών να αγγίζει το 50%.
Ακολουθούν τα σούπερ μάρκετ με την αξία των συναλλαγών να ανέρχονται στο 16,6% του συνόλου και του αριθμού τους στο 25,9%, ενώ την τρίτη θέση καταλαμβάνουν τα πρατήρια καυσίμων με την αξία των συναλλαγών να ανέρχεται στο 10,3% και ο αριθμός τους στο 10,6%.
Παραμένει η απόσταση από ΕΕ
Το επίπεδο χρήσης καρτών πληρωμής συνέκλινε με τον μ.ο. της ΕΕ ταχύτερα το 2017, όμως παραμένει συγκριτικά χαμηλό και ετερογενές ανά κλάδο και περιοχή. Η συνολική χρήση καρτών ως ποσοστό της ιδιωτικής κατανάλωσης παραμένει 14,8 π.μ. χαμηλότερη από τον μ.ο. της ΕΕ.
Η αύξηση μεριδίου χρήσης καρτών ήταν αισθητή κυρίως σε κλάδους «χαμηλού» ρίσκου φοροδιαφυγής, όπως σουπερμάρκετ, πρατήρια υγρών καυσίμων, φαρμακεία, αλλά και σε ορισμένες συναλλαγές με «ρίσκο» φοροδιαφυγής, όπως αυτές ορίζονται στη βάση κινήτρων και υποθέσεων εργασίας.
Ωστόσο, το συνολικό επίπεδο χρήσης καρτών σε συναλλαγές με «ρίσκο» φοροδιαφυγής καταγράφεται σημαντικά χαμηλότερο του μεριδίου των κλάδων αυτών στην ιδιωτική κατανάλωση.
Αντίστοιχη ετερογένεια παρουσιάζει η γεωγραφική εξάπλωση της χρήσης καρτών. Παρόλο που την περίοδο 2015-2017 παρατηρήθηκε αισθητά μεγαλύτερη αύξηση χρήσης καρτών πληρωμής στην περιφέρεια της χώρας, σε σχέση με τα αστικά κέντρα Αθηνών και Θεσσαλονίκης, το επίπεδο χρήσης καρτών πληρωμής σε περιοχές εκτός του Λεκανοπεδίου Αττικής παραμένει μικρό συγκριτικά με το μερίδιο των αντίστοιχων περιοχών στο ΑΕΠ.
Ως προς τα δημογραφικά χαρακτηριστικά της χρήσης καρτών πληρωμής, παρατηρείται μειωμένη χρήση καρτών στους εργασιακά μη ενεργούς και στους ανέργους, ενώ οι τραπεζικοί υπάλληλοι, οι ένστολοι και οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα φαίνεται να έχουν υιοθετήσει σε μεγαλύτερο βαθμό τις κάρτες για τις συναλλαγές τους.
Ως προς την ηλικία, η μεγαλύτερη συχνότητα χρήσης καρτών παρατηρείται στις ηλικίες 35-54 ετών ωστόσο, η μέση μηνιαία δαπάνη είναι υψηλότερη στα άτομα της ηλικίας 55-64 ετών λόγω της μεγαλύτερης μέσης αξίας συναλλαγών.
Τέλος, η μελέτη του ΙΟΒΕ καταλήγει με μια σειρά προτάσεων – μέτρων πολιτικής, με κατεύθυνση τη στόχευση της διείσδυσης ΗΜΠ σε κλάδους μέτριου και υψηλού ρίσκου φοροδιαφυγής, καθώς και σε περιοχές με χαμηλή χρήση.
Τα μέτρα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες, αυτά που αφορούν στους καταναλωτές, αυτά που αφορούν στις επιχειρήσεις, και διοικητικά μέτρα που αφορούν στο ρόλο του κράτους και των ρυθμιστικών αρχών.
Ενδεικτικά συμπληρωματικά μέτρα υπό συζήτηση είναι η επιστροφή στον καταναλωτή ενός ποσοστού επί της αξίας αγοράς μέσω ΗΜΠ σε στοχευμένες συναλλαγές με μέτριο και υψηλό ρίσκο, η εισαγωγή διακριτής λοταρίας ή επιστροφή φόρου για ελεύθερους επαγγελματίες που επιτυγχάνουν στόχους διείσδυσης ΗΜΠ, και η ταχεία συγκρότηση του μητρώου επαγγελματικών λογαριασμών.
Πηγή:dikaiologitika.gr
